Helena Blavatsky, van Duits-Russische aristocratische afkomst, leefde van 1831 tot 1891. Ze was een opzienbarende en deels controversiële vrouw. In een tijd waarin vrouwen nog zo goed als onzichtbaar waren in het openbare leven, heeft zij een onmiskenbaar grote indruk nagelaten. Mede onder haar invloed werd in 1875 de Theosophical Society in New York opgericht. Zij schreef een aantal zeer bijzondere boeken zoals "Isis ontsluierd" en "De Geheime leer". Zij was de grootmoeder van het nieuwe denken en de overgrootmoeder van de new age.
Blavatsky is vooral bekend vanwege haar voortstuwende rol binnen de zich ontwikkelende internationale Theosofie. Een beweging die inhoudelijk raakpunten heeft de Vrijmetselarij. Vandaar dat ook Vrijmetselaren aandacht besteden aan de inhoud van de Theosofie.
In zeer kort bestek komt Theosofie neer op het volgende:
- Het vormen van een kern van de universele broederschap der mensheid, zonder onderscheid van ras, geloof, geslacht, kaste of huidskleur.
- Het aanmoedigen van de vergelijkende studie van godsdiensten, wijsbegeerte en wetenschappen.
- Het onderzoeken van de onverklaarbare wetten die in de natuur besloten liggen en van de onvermoede geestelijke vermogens die in de mens sluimeren.
De overeenkomst van het eerste punt met de waarden die ook in de Vrijmetselarij centraal staan is duidelijk. Ook het tweede punt is binnen onze organisatie belangrijk. Er is binnen de Vrijmetselarij alle ruimte voor studie in het kader van ieders persoonlijke groei. Het derde thema is in de Vrijmetselarij minder wijd verbreid alhoewel er via de weg van Hermetisme en Alchemie soms aandacht aan wordt besteed.
Blavatsky was zich overigens bewust van de overeenkomsten en verschillen tussen Theosofie en Vrijmetselarij. Ze schreef positieve dingen over de Vrijmetselarij maar is volgens de verhalen nooit officieel ingewijd. Wel ontving zij uit Engeland een certificaat voor de hoogste rang van de oude natuurritus van Vrijmetselaars en daarmee het lidmaatschap in een orde afgegeven door de toenmalige Grootmeester John Yarker, compleet met de bijbehorende graad van Gekroonde Prinses. Dit alles als erkenning van de geleerdheid die in haar boek "Isis ontsluierd" werd getoond. Of zij ooit een Vrijmetselaarsloge bezocht is niet zeker, maar er wordt gezegd dat zij op Malta wel degelijk in zo een loge aanwezig was.
Wij vrijmetselaars zijn veelal vrij simpele zielen vergeleken met de enorme kennis en wijsheid van Blavatsky. Die zij volgens eigen zeggen kreeg van "De Meesters" op een manier die tot op de dag van vandaag veel vragen oproept. Brieven langs telepathische wijze verzonden of gedicteerd blijven onze fantasie prikkelen.
Blavatsky zelf zegt heel bescheiden over haar werk: "Ik heb hier alleen een boeket van uitgezochte bloemen gemaakt en heb er niets van mijzelf bijgevoegd dan het touwtje dat ze samenbindt."
Dat zij tijdens haar leven ook beticht werd van onwaarheid is zonder meer waar. Ook zou ze gebruik hebben gemaakt van een goedgevulde trukendoos bij de ‘verschijnselen’ en werden haar mediamieke vermogens in twijfel getrokken. Maar bedrog is nooit echt bewezen en ondanks doorlopende tegenwerking en verdachtmaking bleven vele aanhangers haar trouw.
Op woensdag 9 november a.s. om 20 uur licht Loge La Liberté een tipje op van de sluier over Blavatsky en de Theosofie die in werkelijkheid kilometers stof bevat. Zelfs dat tipje geeft al genoeg stof tot nadenken. Makkelijk zal HPB, zoals Blavatsky door aanhangers werd genoemd, het U niet maken!
Schuif aan en oordeel zelf. Na de lezing is er ruimte voor het stellen van vragen over het thema en onderlinge gedachtewisseling. Ook kunnen dan vragen over de Vrijmetselarij gesteld worden.
Aanmelden kan via een mail naar secretaris@loge-laliberte.nl. Noem alstublieft duidelijk uw naam en adres. Als u ook aangeeft welke aspecten u bijzonder interesseren kan daar misschien rekening mee worden gehouden in de lezing.
Illustratie Helena Blavatsky, de Sfinx, door Enrico Resta, 8 januari 1889. Copyright CCO.
